Ταξιδιωτικό
Κείμενο : Βασίλης Οικονόμου
Γέφυρα Γοργοποτάμου
Δεν ξέρω αλλά την λέξη «Γοργοπόταμος» την έχω συνδέσει με την Εθνική Αντίσταση.
Δυστυχώς η σημερινή γενιά των 40άρηδων και 50άρηδων δεν έχουμε διδαχθεί όσα θα θέλαμε από το σχολείο για την Εθνική Αντίσταση. Όλες οι σχολικές αναφορές ήταν ελάχιστες. Ήταν η εποχή που τα βιβλία ακόμα γράφονταν. Πρέπει να διαβάσεις σήμερα για να μάθεις. Ήταν η πολιτική εποχή που το κράτος αναγνώριζε την Εθνική Αντίσταση και τιμούσε τους αγωνιστές της.. Κάπου εκεί ανάμεσα θυμάμαι και τις εκδηλώσεις στην ξακουστή … «Γέφυρα Γοργοπόταμου» όπου κάθε χρονιά η συμμετοχή του κόσμου μεγάλωνε.
Τελικά τι ήταν ο «Γοργοπόταμος» ; Τι είχε γίνει ιστορικά και μας έχει μείνει τόσο πολύ; Γιατί αυτό έγινε η… σημαία της Εθνικής Αντίστασης; Μήπως οι μετέπειτα εκδηλώσεις έχουν υπερκαλύψει την σημασία του? Και ξεκινάμε με ένα άλλο βασικό ερώτημα..
Που βρίσκεται ακριβώς είπαμε;
Κάπως έτσι, με όλα αυτά τα ερωτήματα και τις απορίες στο μυαλό μου αλλά και τα βιβλία ανοικτά μπροστά μου, με όλες τις απαντήσεις στα προαναφερόμενα ερωτήματα αλλά και πληροφορίες σχετικές, ορίστηκε κοντά στην ημερομηνία της επετείου από την ανατίναξη της γέφυρας στον Γοργοπόταμο, οι T-Motoriders να εξορμήσουν προς τα εκεί, να δουν από κοντά και να μάθουν την ιστορία του.
Κυριακή 20 Νοεμβρίου ξεκινήσαμε με προορισμό την Γέφυρα του Γοργοπoτάμου που βρίσκεται κοντά στην Λαμία. Επιλέξαμε να μην πάμε από την Εθνική Οδό, αλλά μέσω Μπράλλου. Εξάλλου στο πρόγραμμα επιβάλλονταν κάποιες ωραίες και γρήγορες στροφούλες. Στο τελείωμα του Μπράλλου που βρίσκουμε την Εθνική και πήραμε τον παράδρομο με ενδιάμεσο προορισμό το Νέο Κρίκελλο, λίγο πριν φτάσουμε στο χωριό Γοργοπόταμος.
Ένα χωριό με λιγοστούς κατοίκους που ανήκει στον νομό Φθιώτιδας. Η σιδηροδρομική γέφυρα βρίσκεται ελάχιστα πιο πάνω από το χωριό και ενώνει τις δύο πλευρές της Οίτης. Κάτω από την γέφυρα ρέει ο ποταμός Γοργοπόταμος μήκους 8 χλμ που πηγάζει από το όρος Οίτη και εκβάλλεται στον Μαλιακό κόλπο.
Ανεβαίνοντας από το χωριό για την γέφυρα έχεις 2 τρόπους πρόσβασης. Ο πρώτος είναι πριν ανέβεις τις στροφές για τον λόφο, στρίβεις δεξιά στον παράδρομο όπου περπατώντας φτάνεις στην γέφυρα. Ο δεύτερος είναι να φτάσεις επάνω στον λόφο, στον διαμορφωμένο χώρο και μετά περπατώντας να κατέβεις προς την γέφυρα. Εμείς προτιμήσαμε τον πρώτο και με το που μπήκαμε στον πλακόστρωτο παράδρομο, παρκάραμε τις μηχανές μας και με τα πόδια πια αρχίσαμε να ανηφορίζουμε προς τον λόφο.
Κάναμε μια πρώτη στάση στο πλάτωμα όπου βρίσκεται το μνημείο… εκεί που κάθε χρονιά γίνονται οι εορτασμοί.
Η Γέφυρα στα δεξιά μας από τις μεγαλύτερες που έχουμε δει. Τα 30 μέτρα ύψος αλλά και τα 211 μέτρα μήκος την έκαναν να φαίνεται τεράστια. Δεν θυμάμαι να έχουμε δει από κοντά άλλη τόσο μεγάλη. Ίσως το μεγάλο ύψος της δίνει άλλη διάσταση στα μάτια μας.
Απ την άλλη σκέφτεσαι πως κατόρθωσαν εκείνο το βράδυ της 25ης Νοεμβρίου του 1942 μια χούφτα άντρες να κατέβουν κάτω στα θεμέλια της γέφυρας , να τοποθετήσουν τα εκρηκτικά και να ανατινάξουν εν τέλει την γέφυρα.
Όμως όλη αυτή η επιχείρηση έχει μια πολύ μικρή αλλά ωραία…ιστορία. Τέτοια που το γεγονός αυτό δικαίως έγινε η σημαία της Εθνικής Αντίστασης ενάντια στους Γερμανούς.
Οι δύο αντιστασιακές οργανώσεις Ε.Α.Μ και Ε.Δ.Ε.Σ. των Βελουχιώτη και Ζέρβα αντίστοιχα, ύστερα από στήριξη της αγγλικής SOE, συντονίστηκαν και μετά από την εντολή που είχε δώσει το Αρχηγείο της Μέσης Ανατολής, προχώρησαν στον σχεδιασμό της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου, θέλοντας μ αυτό να αποκόψουν τις προμήθειες των γερμανών που έφταναν με τα τρένα στον Πειραιά και μετά φορτώνονταν στα πλοία με τελικό προορισμό τις βόρειες ακτές της Αφρικής. Οι Γερμανοί είχαν υποτιμήσει ίσως το ελληνικό αντάρτικο κι αυτή η ενέργεια ήρθε να τους το θυμίσει.
Ήταν αυτή ακριβώς η συνεργασία των αντιστασιακών οργανώσεων που με την βοήθεια των βρετανών σαμποτέρ στέφθηκε από απόλυτη επιτυχία και οδήγησε όλους εμάς σήμερα να μιλάμε γι αυτό. Κι όπως λένε πολλοί… «Χωρίς Ζέρβα δεν γινόταν , χωρίς Αρη δεν πετύχαινε».
Οι εορτασμοί για την επέτειο της ανατίναξης δεν ήταν πάντα τόσο ωραίοι. Το 1964 , στην συμπλήρωση των 22 χρόνων μετά από την λήξη της τελετής των εορτασμών, μία νάρκη τοποθετημένη εκεί από τον εμφύλιο, εξερράγει με αποτέλεσμα τον θάνατο 13 ατόμων και των τραυματισμό άλλων 51. Ακόμα και τότε υπήρχαν υπόνοιες ότι δεν ήταν νάρκη. Η διαμάχη δεξιών και αριστερών συνεχίζονταν..
Εμείς οι Έλληνες όταν ενωθούμε μπορούμε να καταφέρουμε πολλά. Η διχόνοια όμως είναι κι αυτή μέσα στο DNA μας.
Οι T-Motoriders πατώντας πια αυτά τα ιερά χώματα, ανέβηκαν και περπάτησαν πάνω στις ράγες και έφτασαν μέχρι το μέσον περίπου της Γέφυρας.
Πρωτοκατασκευάστηκε το 1905 από την Γαλλική Εταιρεία “Batignoles” που ηγούταν της νεοϊδρυθείσας “Εταιρεία Ελληνικών Σιδηροδρόμων”.
Η θέα από εκεί ψηλά μαγευτική για όσους δεν έχουν υψοφοβία. Η γέφυρα δεν είναι σε ευθεία αλλά είναι δεξιόστροφη με κατεύθυνση την Λαμία. Με 4 βάσεις στήριξης χτιστές και άλλες δύο με σιδηροκατασκευή, η γέφυρα του Γοργοπόταμου καλά κρατεί μέχρι και σήμερα.
Και να σκεφτεί κανείς ότι δεν έχει ανατιναχθεί μόνο μια φορά αλλά τρείς..
Εμείς φυσικά γνωρίζουμε πολύ καλά μόνο για την μία το 1942.
Την πρώτη φορά ανατινάχθηκε τον Απρίλιο του 1941 από του Άγγλους που υποχωρούσαν. Η ζημιά ήταν να πέσει μόνο το ένα ζευκτό.
Η δεύτερη φορά είναι αυτή που προαναφέραμε, τον Νοέμβριο του 1942.
Και η τρίτη από τους Γερμανούς που υποχωρούσαν τότε, στις 13 Οκτωβρίου του 1944.
Βγάλαμε τις αναμνηστικές φωτογραφίες επάνω στην γέφυρα και αρχίσαμε να κατηφορίζουμε προς τις μηχανές μας.
Κι θέα ακριβώς κάτω από την γέφυρα εκπληκτική. Άλλη άγρια ομορφιά με τα τρεχούμενα νερά και η θεόρατη γέφυρα από πάνω.
Δεν θέλαμε να φύγουμε από το σημείο. Μας μαγνήτιζε η θέα. Είχε κάτι το πολύ ιδιαίτερο.
Βάλαμε τα κράνη μας δίνοντας την υπόσχεση πως θα ξανάρθουμε.
Το γουργουρητό όμως στα στομάχια μας είχε δώσει το έναυσμα για αναχώρηση. Προορισμός το πολύ κοντινό χωριό στην γέφυρα, η Παύλιανη.
Η διαδρομή μέσα από τον δρυμό σε χωμάτινο δρόμο, με κομμάτια που είχαν σε κάποια σημεία «πούδρα» , σε άλλα λιμνούλες και σε άλλα ήταν ένας βατός χωματόδρομος…
Άλλη μια υπέροχη εξόρμηση των T-Motoriders ολοκληρώνονταν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.