Κείμενα – Φωτό : Δημήτρης Λόγης

1) (Μεταίσθημα)

Ο εγκέφαλος διατηρεί την εντύπωση μιας εικόνας για κάποιο χρονικό διάστημα περίπου (1/12 sec). Η ιδιότητα αυτή του εγκεφάλου ονομάζεται μεταίσθημα. Αν σε λιγότερο χρονικό διάστημα δούμε μια άλλη εικόνα, ο εγκέφαλος δεν ξεχωρίζει τις δύο εικόνες. Στην ιδιότητα αυτή στηρίζεται η λειτουργία του κινηματογράφου και της τηλεόρασης. Οι εικόνες προβάλλονται γρήγορα η μία μετά την άλλη κι έτσι έχουμε την αίσθηση της κίνησης για πάνω από 12 εικόνες/sec.
Φανταστείτε λοιπόν ότι οδηγείτε και ξαφνικά περνάει κάτι τον δρόμο. Για το κλάσμα αυτό του δευτερολέπτου θα αναρωτιέστε αν είδατε κάτι όντος ή κάνουν πουλάκια τα μάτια σας. Το «πρόβλημα» εντείνεται το βράδυ σε άτομα με οποιαδήποτε αδυναμία ευκρινούς όρασης αλλά και με την ηλικία η ευαισθησία του ματιού στο φως μειώνεται.

2) (Πως το μυαλό βλέπει τις εικόνες)

Ο εγκέφαλος είναι, μεταξύ άλλων, ένα κέντρο επεξεργασίας πληροφοριών και ανταλλαγής μηνυμάτων.
Όταν οι ερευνητές προσπάθησαν να μετρήσουν τις δυνατότητες επεξεργασίας πληροφοριών κατά τη διάρκεια «έξυπνων» ή «συνειδητών» δραστηριοτήτων, όπως η ανάγνωση ή το πιάνο, και κατέληξαν ότι η μέγιστη ικανότητα διαχείρισης δεδομένων ήταν μικρότερη από 50-60 bit ανά δευτερόλεπτο.
Είναι γνωστό ωστόσο ότι οι αισθήσεις μας συλλέγουν περίπου 11 εκατομμύρια bit ανά δευτερόλεπτο από το περιβάλλον.
Με άλλα λόγια, το ανθρώπινο σώμα στέλνει 11 εκατομμύρια bit ανά δευτερόλεπτο στον εγκέφαλο για επεξεργασία (Τα 10 από τα μάτια), αλλά το συνειδητό μυαλό φαίνεται να είναι σε θέση να επεξεργάζεται μόνο 50-60 bit ανά δευτερόλεπτο.
Φαίνεται λοιπόν ότι μια τεράστια ποσότητα συμπίεσης λαμβάνει χώρα εάν 11 εκατομμύρια bit μειώνονται σε λιγότερο από 50.
Δύο προβλήματα εμφανίζονται όταν σκέφτονται αυτό το τεράστιο ποσό συμπίεσης. Πρώτο είναι το πρόβλημα του προσδιορισμού του χρόνου που απαιτείται για τη συμπίεση και δεύτερο πρόβλημα, πού βρίσκεται η ισχύς επεξεργασίας για να κάνει αυτή τη μεγάλη συμπίεση.
Η λύση στο πρώτο πρόβλημα προκύπτει από την καθυστέρηση περίπου μισού δευτερολέπτου μεταξύ της στιγμής που οι αισθήσεις λαμβάνουν ένα ερέθισμα και τη στιγμή που ο νους έχει συνείδηση ​​μιας αίσθησης. (Για να αντισταθμίσει αυτήν την καθυστέρηση, το σώμα διαθέτει ένα σύστημα αντανακλαστικών που μπορεί να ανταποκριθεί σε λιγότερο από το ένα δέκατο του δευτερολέπτου, προτού το μυαλό συνειδητοποιήσει το ερέθισμα.)
Η λύση στο δεύτερο πρόβλημα προκύπτει από τα περίπου 100 δισεκατομμύρια κύτταρα του εγκεφάλου, το καθένα με συνδέσεις με χιλιάδες άλλα κύτταρα του εγκεφάλου. Εξοπλισμένος με αυτούς τους πολλούς επεξεργαστές, ο εγκέφαλος μπορεί να είναι σε θέση να εκτελεί έως και 100 δισεκατομμύρια λειτουργίες ανά δευτερόλεπτο, έναν πραγματικά εντυπωσιακό αριθμό.
Συχνά θεωρείται ότι η συνείδηση ​​είναι το κυρίαρχο χαρακτηριστικό του εγκεφάλου. Οι παραπάνω σύντομες παρατηρήσεις δείχνουν μια μάλλον διαφορετική εικόνα. Φαίνεται τώρα ότι η συντριπτική πλειονότητα της επεξεργασίας πραγματοποιείται εκτός συνειδητής ειδοποίησης και ότι οι περισσότερες από τις δραστηριότητες του σώματος πραγματοποιούνται εκτός του άμεσου συνειδητού ελέγχου. Αυτό υποδηλώνει ότι η πρακτική και η συνήθεια είναι σημαντικές επειδή εκπαιδεύουν κυκλώματα στον εγκέφαλο για να εκτελούν κάποιες ενέργειες «αυτόματα» (muscle memory) χωρίς συνειδητή παρέμβαση. Ακόμη και μια «απλή» δραστηριότητα όπως το περπάτημα γίνεται καλύτερα χωρίς παρέμβαση από τη συνείδηση, η οποία δεν έχει αρκετή ικανότητα επεξεργασίας πληροφοριών για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις αυτής της εργασίας όπως παρατηρούμε στους πρώτους μήνες της ζωής μας.